Όλοι θέλουν να καταλάβουν τη ζωγραφική. Γιατί δεν προσπαθούν να καταλάβουν το κελάηδημα των πουλιών;
Τους αρέσει η νύχτα, ένα λουλούδι, τόσα πράγματα γύρω τους, χωρίς να τα καταλαβαίνουν. Γιατί πρέπει οπωσδήποτε να καταλάβουν τη ζωγραφική;
Πάμπλο Ρούιθ Πικάσο
Ο Πάμπλο Πικάσο (1881–1973) είναι ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους της τέχνης του 20ου αιώνα,συνιδρυτής μαζί με τον Georges Braque του κυβισμού. Με σημαντική συμβολή στη διαμόρφωση και εξέλιξη της μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης. Ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες του 20ου αιώνα, μια καλλιτεχνική ιδιοφυία που κατάφερε να φτάσει στην κορυφή.
Ο Πικάσο γεννήθηκε στη Μάλαγα της Ισπανίας στις 25 Οκτώβρη 1881. Ζωγράφιζε από πολύ μικρός και στα 14 του μπήκε στη Σχολή Καλών Τεχνών Βαρκελώνης. Το 1897 πήρε χρυσό βραβείο με τον πρώτο πίνακά που παρουσίασε εκεί. Τα πρώτα έργα του τα υπέγραφε ως Ruiz Blasco, αλλά από το 1901 άρχισε να χρησιμοποιεί το όνομα της μητέρας του (Πικάσο).
Μπλε ή Γαλάζια περίοδος (1901-1904)
Γύρω στον Οκτώβρη ο Πικάσο μαζί με το συνάδελφο και φίλο του Κάρλος Κασαχέμας ήλθαν στη Μονμάρτρη προκειμένου να γνωρίσουν το Παρίσι, όπου και έμειναν ένα δίμηνο περίπου. Στη συνέχεια ο Πικάσο επέστρεψε στην Ισπανία μαζί με τον Κασαχέμας. Ο Πικάσο προσπάθησε χωρίς επιτυχία να δώσει κουράγιο στον φίλο του μετά από την ερωτική αποτυχία που είχε δοκιμάσει και κατόπιν αναχώρησε για την Μαδρίτη. Ο Κασαχέμας επέστρεψε στο Παρίσι , αποπειράθηκε να πυροβολήσει τη γυναίκα που αγαπούσε και αυτοκτόνησε . Ο Πικάσο επηρεάστηκε βαθιά από την αυτοκτονία του φίλου του , μετά από την οποία ακολούθησε η «Γαλάζια Περίοδος» (ανάμεσα στα 1901 και 1904). Κατά την περίοδο αυτή ο Πικάσο πηγαινοερχόταν μεταξύ Βαρκελώνης και Παρισιού οπου και αλλάζει για μια σύντομη περίοδο 2-3 χρόνων το ύφος των έργων του.Στα μέσα της χρονιάς, άρχισε να υπογράφει τα έργα του κυρίως με το επίθετο της μητέρας του αντί του πατέρα του:Πάμπλο Πικάσο.
Γαλάζιες και πράσινες αποχρώσεις, χαρακτηρισμένες ως ψυχροί τόνοι, έρχονται να περάσουν μια έντονη πνευματικότητα και μια αίσθηση μυστικότητας στους πίνακες εκείνης της περιόδου. Λιτότητα, απλότητα,μονοχρωμία, αρμονία, φιγούρες απελπισμένες, περνούν μηνύματα που προβληματίζουν μέσα σε ένα κλίμα φορτισμένο μελαγχολικά.
Κατά τη διάρκεια της μπλε περιόδου του Πικάσο , η αφηρημένη τέχνη , όπως τη ξέρουμε σήμερα δεν υπήρχε ακόμη . Ο Πικάσο οπως και πολλοί άλλοι νέοι καλλιτέχνες της εποχής του ,επιδιώκοντας το καινούργιο άφησαν πίσω τους τον ιμπρεσιονισμό και ψάχνοντας μια αλλη πιο άμεση οπτική γλώσσα, η μπλε περίοδος σηματοδοτεί το τέλος μιας ανάπτυξης με τη οποία ο νεαρός Πάμπλο προσπαθεί να παρουσιάσει μέσα από τη εικαστική κυρίως την επίλυση των προβλημάτων και των περιορισμών του κλασικισμού που τελικά θα κορυφώθει με τον κυβισμό και τα πρώτα βήματα προς την κατεύθυνση σύγχρονης αφηρημένης τέχνης .
Οι καμβάδες του Πικάσο παίρνουν μια βαθιά και σημαντική αλλαγή στον τόνο . Αντί για τα
φωτεινά χρώματα των μειγμάτων όπως συνήθιζε να ζωγραφίζει, οι πίνακές του γίνονται σε μονοχρωματικές αποχρώσεις του μπλε και μπλε – πράσινο και με περιστασιακά ζεστά χρώματα . Το θεματικό της περιόδου αυτής ήταν φτωχοί άνθρωποι στους δρόμους, οι ζητιάνοι, διάσημα πορτραίτα, οι αρλεκίνοι, οι πόρνες, οι μεθυσμένοι, οι ασθενείς,οι ηλικιωμενοι, οι εραστές και οι φτωχοί λιπόσαρκοι. Πίνακες που καθρέφτιζαν την αλλοτρίωση, τη φτώχεια και τη ψυχολογική κατάθλιψη. Η παρουσία συγκεκριμένων παραδόσεων της μεσαιωνικής ισπανικής τέχνης στη διάρκεια αυτής της περιόδου είναι καταφανείς μέσα στο έργο του· Εξόφθαλμη είναι η ελκτική τάση που ασκεί πάνω σ’ αυτό ο γοτθικός ρυθμός και καταλυτική η επίδραση της κληρονομιάς του Ελ Γκρέκο, που ο Πικάσσο τον «ξαναανακάλυψε» στο Τολέδο.
Αρκετοί πίνακες του Πικάσο είναι εμπνευσμένοι από το θάνατο του Κασαχέμας, ανάμεσά τους και μια ψευδο-αγιογραφία με τίτλο «Ανάληψη», όπου ο Κασαχέμας απεικονίζεται με τα χέρια του τεντωμένα, σε μια στάση που θυμίζει τον Χριστό, να αναλαμβάνεται στους Ουρανούς πάνω σε λευκό άλογο.Εκεί τον υποδέχονται τρεις πόρνες ντυμένες μόνο με χρωματιστές κάλτσες – χλευάζει όχι μόνο την Αγία Τριάδα, αλλά και τις παγανιστικές Τρεις Χάριτες. Τότε ήταν που ο Πικάσο άρχισε να ζωγραφίζει κυρίως με μελαγχολικούς τόνους, χρησιμοποιώντας το βαθύ μπλε. Οι πίνακές του απεικόνιζαν συχνά τα ανθρώπινα πάθη με τρυφερό και συναισθηματικό τρόπο, αν και μερικές φορές ήταν ιδιαιτέρως καυστικοί.
Ο αινιγματικός πίνακας, «La Vie» ( «Ζωή») , είναι παράγωγος της κορύφωσης αυτής της περιόδου. Μπλε παντού,ακόμη και στα πρόσωπα, μελαγχολία μοναξιά, φόβος. Το ζευγάρι αγκαλιάζεται σφιχτά και ο άντρας που κατά την επικρατούσα εκδοχή είναι ο φίλος του Πικάσο, Κασαχέμας, δείχνει τη μητέρα με το παιδί. Απορία ως προς την κίνηση αυτή και ως προς το τί συμβολίζει. Πίσω υπάρχουν πίνακες με φιγούρες σε εμβρυακή μορφή.Το έργο διαθέτει ένα ποιητικό περιεχόμενο και περιπλανάται στα μονοπάτια του έρωτα, στις ερωτήσεις για τη ζωή και το θάνατο και στην τρυφερή κατάσταση της μητρότητας.Η εικόνα μπορεί να αντιπροσωπεύει τα διάφορα στάδια της ζωής , ή μπορεί να αντιπροσωπεύει τη ζωή του Πικάσο.
Η επιρροή του Βαν Γκογκ είναι σαφώς ορατή στο Πορτραίτο του Jaime Sabartes. Με βαριά υφή, σκούρα περιγράμματα και αντιθέσεις χρωμάτων . Η ακρίβεια με την οποία αναπαράγει το στυλ του Γκογκέν , ο Πικάσο, στην πότης Αψέντι είναι παράξενη , αλλά προσθέτει και τη δική του λεπτή γραμμή.
Εδώ απεικονίζεται ένας νεαρός γλεντζές Ισπανός καλλιτέχνης, Angel Fernandez de Soto, από την παρέα του Πικάσο,σε ένα μπαρ, με την πίπα στο ένα χέρι και το ποτήρι με το αψέντι μπροστά του.
Το αψέντι ήταν ένα ποτό που έβγαινε με απόσταξη από ένα αρωματικό ποώδες φυτό την αψιθιά, με πράσινη απόχρωση,πολύ δυνατό, τόσο που δεν πινότανε σκέτο και έκανε θραύση όλο τον 19ο και τις αρχές του 20ου αιώνα, έχοντας εκτοπίσει όλα τα άλλα ποτά. Στο Παρίσι ήταν το κατ’ εξοχήν ποτό στους καλλιτεχνικούς κύκλους και απεικονίζεται στους πίνακες πολλών ζωγράφων.
Ένα σημαντικό αντίκτυπο στην Μπλε περίοδο του Πικάσο υπήρξε και η επίσκεψη του στις γυναικείες φυλακές του Σαιν Λαζάρ στο Παρίσι. Πηγή έμπνευσης και δημιουργίας, μοναχές δεσμοφύλακες, απόκληροι, η μητρότητα από τις φυλακισμένες που επιτρεπόταν να έχουν κοντά στη φυλακή τα μωρά τους .
Αρκετά από τα έργα του δίνουν μια ζωντανή εικόνα από τη νυχτερινή ζωή της Μονμάρτρης , στις αρχές του εικοστού αιώνα , ένα στυλ ζωής, στην οποία ο νεαρός Πάμπλο Πικάσο δεν ήταν ξένος .
Ο Πικάσο θα συνεχίσει περιστασιακά να μιμείται και το στυλ άλλων καλλιτεχνών, αλλά ποτέ δεν θα οικειοποιηθεί κανένα.
Μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι , από τη φύση , ο άνθρωπος συσχετίζει τα συναισθήματα με τα χρώματα .Το μπλε είναι το χρώμα που συνδέεται με τη μελαγχολία,τον έρωτα, με τα θεία και το υπερ-φυσικό κατά τη διάρκεια του δέκατου ένατου αιώνα.
Η Τέχνη δεν είναι κάτι που αφορά μόνο τους εικαστικούς και τους καλλιτέχνες. Η Τέχνη πρέπει να είναι έτσι, ώστε να αφορά όλους. Είναι το πιο ισχυρό εργαλείο για ν’αλλάξεις τον κόσμο, να πολεμήσεις ενάντια σε ό,τι θεωρείς εχθρό σου. Όταν ήμουν νέος όπως όλοι οι νέοι, θρησκεία μου ήταν η τέχνη, η μεγάλη τέχνη. Αλλά με τα χρόνια είδα ότι η τέχνη όπως την εννοούσαν ως το τέλος τού 1800, είναι από δω και μπρος, τελειωμένη, ετοιμοθάνατη, καταδικασμένη και ότι η υποτιθέμενη καλλιτεχνική δραστηριότητα με όλη της την αφθονία δεν είναι παρά η πολύμορφη εκδήλωση τής αγωνίας της. Όσο πάει ολοένα και περισσότερο οι άνθρωποι αποσπώνται, αδιαφορούν για τη ζωγραφική, την γλυπτική,την ποίηση. Παρά τα αντιθέτως φαινόμενα, οι σημερινοί άνθρωποι αγάπησαν εντελώς άλλα πράγματα. Την μηχανή,τις επιστημονικές ανακαλύψεις, τον πλούτο, την εξουσία πάνω στις δυνάμεις τής φύσης και τις εκτάσεις τούτου τού κόσμου. Δεν αισθανόμαστε την τέχνη σαν ζωτική ανάγκη, σαν πνευματική επιταγή, όπως στους περασμένους αιώνες.
Πικάσο
Redflecteur 