«Οκτώβρης. Νοέμβρης. Δεκέμβρης και πάλι απ’ την αρχή».

 

12 Οκτώβρη 1944.Η Απελευθέρωση της Αθήνας

 

Γράφει ο Manuel

 

Πλησιάζει η 70η επέτειος της απελευθέρωσης της Αθήνας και μετά από τον Οκτώβρη θα πλησιάζει και ο Δεκέμβρης, για να θυμηθούμε τα εβδομήντα χρόνια από το ματωμένο Δεκέμβρη του ΄44.

Με την ευκαιρία των επερχόμενων επετείων, αρχίζουν και εμφανίζονται δεξιά κι αριστερά οι γνωστοί συνεχιστές της δεξιάς προπαγάνδας των δεκαετιών του ΄40 και του ΄50 είτε με τη μορφή νεόκοπων ιστορικών της πρωθυπουργικής αυλής (Ρένος «Ο Σαμαράς μας έσωσε» Χαραλαμπίδης) είτε με τη συνήθη αρθρογραφία καθηγητών του Γέηλ.

Το βασικό σκοπούμενο όλων αυτών των ιστορικών και «ιστορικών» είναι να αναδείξουν τη βία του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ ως βία ταυτισμένη με τη δράση ληστών, νταβατζήδων, παράφρονων φανατικών και αρρωστημένων σαδιστών. Βγαίνουν στην επιφάνεια εκ νέου οι φωτογραφίες από το πτώμα της Παπαδάκη, οι μαρτυρίες του Ηλία Πετρόπουλου για τα κουτσαβάκια της ΟΠΛΑ και τις μαζικές εκτελέσεις όσων δεν ήταν ΕΑΜ (σαν να λέμε όσων δεν ήταν Παναθηναϊκός) του Άγι Στίνα που είχε πει από νωρίς πόσο εγκληματίες ήταν οι κομμουνιστές και λοιπά και λοιπά.

Ποια είναι η αξιοπιστία των μαρτυριών αυτών; Υπαρκτή. Η φωτογραφία απεικονίζει τη νεκρή ηθοποιό, ο Πετρόπουλος ήταν στην ΕΠΟΝ και είχε γνωρίσει πολλούς ελασίτες και οπλατζήδες που δεν ήταν πρότυπα ηθικής, κομμουνιστικής ή μη. Τα συμπεράσματα που εξάγουν κάποιοι από την εκτέλεση της Παπαδάκη και οι αξιολογικές κρίσεις του Πετρόπουλου για την ΟΠΛΑ και τον ΕΛΑΣ είναι σωστά; Σε καμία περίπτωση. Μέσα στη δίνη της Κατοχής, που έφερε στην επιφάνεια το πιο απάνθρωπο πρόσωπο του ελληνικού καπιταλισμού και ξεβράκωσε τους ανήθικους σώφρονες, από τους γελοίους διανοούμενους που προβληματίζονταν για το μέλλον της χώρας έως τους πατριώτες που ορκίζονταν πίστη στον Αδόλφο Χίτλερ, η αξιολόγηση της δράσης του ΚΚΕ, της ΟΠΛΑ, του ΕΛΑΣ με κριτήριο βασικό την παρεκτροπή προς την βία χωρίς όρια (π.χ. συλλογική ευθύνη της οικογένειας καταδοτών) είναι σαφώς εκ του πονηρού ή εκ του αστικά αφελούς.

Λαική Πολιτοφυλακή στην Καισαριανή Οκτώβρης του 44

Πηγαίνοντας παραπέρα, η άποψη ότι ταυτίζεται η ακραία βία της ΟΠΛΑ με αυτήν των Ταγμάτων Ασφαλείας είναι απόρροια ενός νοηματικού άλματος, που μόνο εγγονός ταγματασφαλίτη ή αριστερός εκσυγχρονιστής δε διακρίνει. Το να μπεις στην ένοπλη δράση του ΕΛΑΣ ή της ΟΠΛΑ, ανεξαρτήτως των ιδεαλιστικών ή ταπεινών κινήτρων σου, σήμαινε εναντίωση στο κυρίαρχο πολιτικό καθεστώς των Γερμανών και των Κουίσλιγκ. Έβαζες το κεφάλι σου στον ντορβά, πολύ δε περισσότερο αν αναλογιστούμε ότι ταυτιζόσουν με μία πολιτική παράταξη που κάθε άλλο παρά ήταν δεδομένη η επικράτησή της μετά την αποχώρηση των Γερμανών. Ας το πούμε αλλιώς. Μετά την απελευθέρωση οι ΕΛΑΣίτες είχαν απέναντί τους τους βρετανούς αλεξιπτωτιστές, τη νέα ομπρέλα των ταγματασφαλιτών, που αντικατέστησε τα ΕςΕς και την Βέρμαχτ. Το να τους εξομοιώνεις με τους αλήτες των ταγμάτων ασφαλείας ταιριάζει σε ηθικοπλαστικά κηρύγματα κατηχητικού, όχι όμως σε ιστορική αποτίμηση. Ένας αξιωματικός της Γ΄ Ορεινής Ταξιαρχίας, που έγινε τηλεοπτικός αστέρας της ΥΕΝΕΔ επί Καραμανλή με ένα πεντάλεπτο τη βδομάδα, το είπε πολύ σωστά: «Εμείς ήμασταν οπλισμένοι σαν αστακοί. Απέναντί μας είχαμε κάποιους που τους σκοτώναμε πανεύκολα». Ο Ζάχος Χατζηφωτίου δεν υμνούσε μόνο τον Καραμανλή. Σε συνεντεύξεις, εκτός πενταλέπτου, είπε και μεγάλες αλήθειες.

Στην οδό Κοραή, που τώρα είναι πεζόδρομος με το Άστυ και μια έξοδο του Μετρό με πολλές καφετέριες τριγύρω, ήταν τα γραφεία του ΕΑΜ, αυτά που στις αρχές του δεκεμβριανού δράματος κατέλαβαν με τα τανκς οι Εγγλέζοι. Από μέσα, δείχνουν μέχρι σήμερα οι φωτογραφίες να βγαίνουν με ψηλά τα χέρια οι αιχμάλωτοι κομμουνιστές. Οι περισσότεροι είναι νέοι άνθρωποι, κάτι τύποι σαν τον Τίτο Πατρίκιο, που είδε τον σύντροφό του να τρώει μια σφαίρα κάπου στου Ψυρή, ή σαν τον Ξενάκη, που είδε τα μυαλά μιας συναγωνίστριας να σκορπάνε στον τοίχο μιας πολυκατοικίας στη Διδότου από τον εγγλέζικο όλμο που της έκοψε το πρόσωπο στη μέση. Δε μου φαίνονται όλοι αυτοί για εγκληματίες, ούτε ήταν εγκληματίας ο πατέρας του φίλου μου, του δασκάλου που ακόμα ψηφίζει ΚΚΕ κι ας έχει ρίξει μαύρη πέτρα πίσω του στο κόμμα από τα φοιτητικά του χρόνια, ο πατέρας του, λοιπόν, από τους επικεφαλής στην ΟΠΛΑ στον Πειραιά, είχε σώσει έναν γείτονα που τον συκοφάντησαν για προσωπικούς λόγους και τον πήγαιναν για εκτέλεση. Την τρίτη φορά που έγινε το ίδιο, δεν τον πρόλαβε και τον καθάρισαν.

Βρετανοί κομάντος απομακρύνουν κομμουνιστές που συνέλαβαν μετά την κατάληψη των γραφείων του ΕΑΜ στην οδό Κοραή

Όλα αυτά τα ξέρουν όσοι αγωνίστηκαν και δεν περιμένουν κανέναν Πετρόπουλο και καμία έκθεση της Βασιλικής Χωροφυλακής, για να μάθουν πόσα χαμερπή ένστικτα βγήκαν στη φόρα και πόσα ανθρωπάκια έβγαλαν τη μαυρίλα της ψυχής τους εκείνες τις μέρες. Και πώς αλλιώς; Στη Σιδερένια Φτέρνα του Τζακ Λόντον, αυτό το μαρξιστικό έπος, ο “Κόσμος της Αβύσσου” ξεχύνεται μοβόρικος σε κάτι Δεκεμβριανά στο Σικάγο, νομίζω. Στο τέλος σαρώνεται, μαζί με τους επαναστάτες από τα πυρά του στρατού και των πληρωμένων φονιάδων των καπιταλιστών. Όταν ξεψυχάνε αυτοί οι απεχθείς στην εμφάνιση και απάνθρωποι στη βία τους απόκληροι, ο συγγραφέας τους αποδίδει την τιμή της κατανόησης. Τους σκότωσαν την ανθρωπιά και στο τέλος τους έριξαν και μερικές σφαίρες, σου λέει εμμέσως.

Η Εθνοφρουρά καταφθάνει να τσακίσει την απεργία στο Λάντλοου

Ας γυρίσουμε στα δικά μας. Ο Μάνος Χατζηδάκις, ΕΠΟΝίτης κι αυτός, αποτιμά το ποιόν κάποιων μαχητών του ΕΛΑΣ, τους οποίους μετά το ΄45 τους είδε χωμένους στην Ασφάλεια, έχοντας περάσει στην αντίπερα όχθη ή μήπως στην αρχική τους θέση, ποιος ξέρει; Καταλήγει στη σχετική διήγηση με το γριφώδες: “Άρχισα να βλέπω πως η Πατρίδα δεν είναι τόσο τίμια και καθαρή και αποφάσισα να έχω τα μάτια μου ανοιχτά»

Ανοιχτά τα μάτια μας, λοιπόν. Και μια ματιά στη Διδότου. Και στις τρύπες από τις σφαίρες στις ρημαγμένες πολυκατοικίες. Και ένα χαμόγελο όταν διαβάζουμε τον αγαπημένο Τίτο Πατρίκιο.
ΠΗΓΕΣ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Μαργαρίτης Γιώργος, «Από τον Λίβανο έως τη Βάρκιζα», από την Ιστορία των Ελλήνων, Εκδόσεις «Δομή», τόμος 17
2. Πετρόπουλος Ηλίας, Πτώματα,πτώματα,πτώματα…, εκδ. Νεφέλη, 1989
3. Στίνας Άγις, «ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΟΠΛΑ, Διεθνής Βιβλιοθήκη, Αθήνα 1984
3. Σώκου Ροζίτα, Επιστολή στην “Ελευθεροτυπία” της 12/02/2001
4. Χανδρινός Ιάσονας, Το τιμωρό χέρι του λαού. Η δράση του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ στην κατεχόμενη πρωτεύουσα 1942-1944, εκδ. Θεμέλιο, 2012
5. Χατζηδάκις Μάνος, Ένα τμήμα της ζωής μου μέσα από το πρίσμα της Ρωμαϊκής Αγοράς, CD της ΕΜΙ, 2010 (πρώτη κυκλοφορία τριπλού LP, 1986)
6. Χρυσικάκης Νίκος, «TITOS, a poet in precarious balance», ντοκιμαντέρ-αυτοβιογραφία του Τίτου Πατρίκιου, 2010

 

Ακολουθεί φωτογραφικό αφιέρωμα του Dmitri Kessel για τον ματωμένο Δεκέμβρη του ’44

Το σλάιντ απαιτεί την χρήση JavaScript.